Άννα Ζαγοριανού, Ελένη Κοκαλοπούλου: Δύο νέες Ελληνίδες επιστήμονες
Συνέντευξη – Επιμέλεια: Ελευθερία Γκέκου – Χάρης Κωτσιορίμπας
Γραφιστικά: Αλεξάνδρα Πετούλη
Η 11η Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί από την Γ.Σ του ΟΗΕ ως Διεθνής Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη. Η ημέρα αυτή αποτελεί μίας πρώτης τάξεως ευκαιρία για αναθεωρήσεις. Αρκεί να σκεφτούμε πως «ο κόσμος χρειάζεται την επιστήμη και η επιστήμη τις γυναίκες».
https://abdopub.s3.amazonaws.com/Benefits_STEM.pdf
Παρότι θα θέλαμε πολύ να συναντήσουμε από κοντά δύο Ελληνίδες που σταδιοδρομούν στον χώρο της επιστήμης, την Άννα και την Ελένη, δεδομένων των συνθηκών ανοίξαμε υπολογιστές και «συναντηθήκαμε» με διαμεσολαβητή την τεχνολογία!
Πες μας λίγα πράγματα για σένα
Ελένη: Είμαι πτυχιούχος Βιοϊατρικών Επιστημών από το University οf Greenwich και αυτή τη περίοδο, κάνω το μεταπτυχιακό μου στη Βιοτεχνολογία στο University of the West of Scotland. Βασικός στόχος είναι να ασχοληθώ με την ερεύνα στην βιολογία του καρκίνου του προστάτη αλλά όσο διαβάζει κανείς, διευρύνονται οι θεματικοί ορίζοντες του οπότε η τελική επιλογή δεν έχει οριστικοποιηθεί.
Για ένα μικρό διάστημα ασχολήθηκα αρκετά ενεργά με την Επικοινωνία της Βιολογίας, εξηγώντας κάποιες κυτταρικές λειτουργίες, αλλά λόγω υποχρεώσεων και εξοπλισμού, αυτά τα βίντεο έχουν ελαττωθεί. Ωστόσο, παραμένω αρκετά ενεργή στον κόσμο του YouTube και ειδικότερα στο gaming κομμάτι, μιας και είναι το κυρίαρχο hobby μου.
Άννα: Με λένε Άννα και είμαι 26 χρονών. Το 2019 τελείωσα την ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Carol Davila στο Βουκουρέστι και έπειτα γύρισα στην Ελλάδα. Από το 2018 ξεκίνησα ένα κανάλι στο YouTube με το όνομα Human Nature, στο οποίο αναλύω με όσο πιο απλό τρόπο μπορώ ιατρικά θέματα έτσι ώστε να είναι κατανοητά και από άτομα που δεν έχουν σχέση με το αντικείμενο, ή ακόμα και από παιδιά ώστε να εξοικειωθούν με τον κόσμο της ιατρικής.
Πώς είναι η καθημερινότητά σου;
Ελένη: Προ-καραντίνας: Εργαζόμουν, σπούδαζα και παράλληλα έκανα λίγη εθελοντική δουλειά ως εργαστηριακός τεχνολόγος στο Πανεπιστήμιο όπου φοιτούσα για λόγους εμπειρίας.
Με καραντίνα: Όπως είναι φυσιολογικό, οι δυνατότητες για ποικιλία ασχολιών έχουν μειωθεί. Συνεχίζω ακάθεκτη τις σπουδές μου ενώ βγάζω ένα μικρό κέρδος μέσω του editing σε δουλειές άλλων ατόμων. Επίσης, ο αυξημένος ελεύθερος χρόνος μου δίνει τη δυνατότητα να ασχοληθώ ξανά με την μουσική.
Άννα: Εκτός από τη δουλειά, στον ελεύθερο χρόνο μου ασχολούμαι με το κανάλι, ακούω μουσική ή διαβάζω βιβλία. Στα παλιά χρόνια εκτός καραντίνας συνήθιζα να βγαίνω και βόλτες με φίλους, τώρα ας είναι καλά τα social media!
Γιατί επέλεξες αυτό το αντικείμενο σπουδών;
Ελένη: Για να είμαι ειλικρινής, το ενδιαφέρον για τους ζωντανούς οργανισμούς ξύπνησε από πολύ νεαρή ηλικία διότι η επίσημη «νταντά» στο σπίτι μας ήταν η τηλεόραση και τα επιτρεπτά προγράμματα ήταν τα ντοκιμαντέρ (κυρίως άγριας φύσης). Λόγω αυτού, αρχικά ήθελα να ασχοληθώ με την κτηνιατρική αλλά το τελικό έναυσμα για τις βιοεπιστήμες μου το έδωσε ο θάνατος του πατέρα μου από καρκίνο του προστάτη. Εκείνο το διάστημα, ξεκίνησα να σκέφτομαι την ιατρική και την βιολογία.
Κατέληξα στο κομμάτι της έρευνας, μιας και κατά τη διάρκεια των σπουδών μου συνειδητοποίησα πως αν ένας γιατρός μπορεί να σώσει έναν X αριθμό ανθρώπων κατά τη διάρκεια της ζωής του, ένας ερευνητής, με μία μόνο επιτυχημένη θεραπεία, μπορεί να σώσει τον τριπλάσιο αριθμό ανθρώπων ή και παραπάνω. Με λίγα λόγια ένιωσα ότι έστω και έμμεσα, μπορώ να σώσω αρκετό κόσμο.
Άννα: Αν και από μικρή μου άρεσαν διάφοροι κλάδοι άσχετοι μεταξύ τους, από το σχολείο με γοήτευε η βιολογία και ειδικά ο τρόπος που λειτουργεί το σώμα! Αυτό σε συνδυασμό με την ιδέα της θεραπείας και της ανακούφισης του πόνου του ασθενή, ήταν ένα τεράστιο κίνητρο για να ακολουθήσω τελικά την ιατρική.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μόνο το 30% των ερευνητών παγκοσμίως είναι γυναίκες. Γιατί, κατά τη γνώμη σου, το ποσοστό δεν είναι υψηλότερο;
Ελένη: Δύο είναι οι βασικοί λόγοι: τα στερεότυπα και η ελλιπής βοήθεια και στήριξη κάθε μορφής από το Πανεπιστήμιο/Κράτος και από τον κοινωνικό περίγυρο. Οι περισσότερες γυναίκες που φοιτούσαν μαζί μου δεν συνέχισαν παραπέρα τις σπουδές τους καθώς ήθελαν να βρουν μία σταθερή εργασία και να φτιάξουν μία οικογένεια, όπως τους έλεγαν οι οικογένειές τους. Η αλήθεια είναι πως η έρευνα απαιτεί αφοσίωσή και πειθαρχία-από τη στιγμή που μπαίνει κάνεις σ’ ένα εργαστήριο, κανείς δεν του διασφαλίζει μετά από πόσες ώρες θα βγει από αυτό. Αποτελεί μια αγχωτική εργασία με μεγάλο ποσοστό τόσο ρίσκου όσο και αποτυχίας, ενώ η περιορισμένη ως μηδαμινή οικονομική και υλική ενίσχυση (πρόβλημα που υφίσταται και εκτός Ελλάδος) κάνει ακόμα πιο δύσκολη την κατάσταση. Για την Ελληνίδα γυναίκα την οποία το κοινωνικό status quo προορίζει για «εξαιρετική νοικοκυρά, σύζυγο, μητέρα», η έρευνα αποτελεί αφορμή να παρεκκλίνει από αυτούς τους στόχους, ειδικά από την στιγμή που δεν διασφαλίζεται η οποιαδήποτε βοήθεια από το οικογενειακό περιβάλλον.
Άννα: Είναι πραγματικά λυπηρό. Σε πολλά μέρη του κόσμου δεν έχουν ξεπεραστεί κάποια ανόητα στερεότυπα, γι’ αυτό και έχουμε αυτά τα θλιβερά ποσοστά. Έτσι πολλά κορίτσια αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το όνειρο που μπορεί να έχουν ή ακόμα χειρότερα, να μην φτάσουν καν να έχουν ένα όνειρο πέρα από τις προτροπές και τα «πρέπει» της οικογένειάς τους ή της κοινωνίας που ζουν. Ακόμα όμως και στις πιο ανεπτυγμένες χώρες ή ανοιχτόμυαλες οικογένειες η κοινωνική πίεση ακόμα υπάρχει έστω και σε πιο καλυμμένη μορφή. Σκεφτείτε, πώς εκπαιδεύουμε σαν κοινωνία ένα μικρό κοριτσάκι όταν τα περισσότερα παιχνίδια της, αλλά και οι σχετικές διαφημίσεις και προγράμματα αποτελούνται από κουζινικά, μωρά κούκλες σε καροτσάκια και ανορεξικά πρότυπα γυναικών που τους νοιάζει μόνο το τι θα φορέσουν και πώς θα είναι όμορφες, ενώ την ίδια στιγμή ο αδερφός της παίζει με το εργαστήρι του μικρού χημικού, και κατασκευάζει ένα μοντέλο πυραύλου με τουβλάκια. Χωρίς βέβαια να υπονοώ ότι ένα κορίτσι που θα μεγαλώσει με κούκλες θα γίνει οπωσδήποτε αδιάφορο στις επιστήμες. Η ενθάρρυνση όμως παίζει μεγάλο ρόλο.
Οι γύρω σου, στην πορεία σου προς την επιτυχία, σε προέτρεψαν/ ζήλεψαν/αμφισβήτησαν;
Ελένη: Είναι νωρίς να χαρακτηρίσω τον εαυτό μου ως πετυχημένο, μπορώ όμως να πω με σιγουριά πως ήμουν πολύ τυχερή για την στήριξη που μου έχει προσφέρει και συνεχίζει να προσφέρει τόσο το οικογενειακό όσο και στο φιλικό μου περιβάλλον. Το μοναδικό που έχω ακούσει από την οικογένεια ως «αποτροπή» είναι στερεοτυπικά σχόλια τύπου «Πότε θα φτιάξεις οικογένεια;» και «Αν ασχοληθείς επαγγελματικά με την έρευνα, πιθανών να μείνεις στο ράφι». Αναμενόμενα σχόλια, μιας και είναι από άλλη γενιά.
Άννα: Σίγουρα υπήρχαν ένα δυο συντηρητικοί συγγενείς μεγάλης ηλικίας που ρωτούσαν γιατί επέλεξα να σπουδάσω αντί να παντρευτώ ή άγνωστοι που με κοίταζαν περίεργα ή με έκπληξη όταν στην ερώτηση «Τι σπουδάζεις;» απαντούσα «Ιατρική», καθώς και ένας συνομήλικος γνωστός μου, ο οποίος όταν έμαθε τι πρόκειται να σπουδάσω σχολίασε ότι οι γυναίκες είμαστε για την κουζίνα και ότι αυτά είναι μόνο για άντρες, ενώ δε δίστασε να με αποθαρρύνει αρκετές φορές. Παρόλα αυτά τίποτα δε με πτόησε. Και αυτό γιατί από το οικογενειακό μου περιβάλλον είχα απίστευτα μεγάλη ενθάρρυνση, και ως παιδί όταν ανακοίνωνα ότι ήθελα να γίνω οδοντίατρος, ή αστροφυσικός ή οτιδήποτε άλλο μου ερχόταν, αλλά και αργότερα όταν βρήκα τι ήταν αυτό που αγαπούσα πραγματικά και ήθελα να ακολουθήσω. Όταν αγαπάς αυτό που κάνεις, όταν δεν μπορείς και δε θες να φανταστείς τον εαυτό σου να κάνει κάτι άλλο, και επιπλέον όταν έχεις την υποστήριξη των πιο σημαντικών ανθρώπων στη ζωή σου, όλα τα υπόλοιπα είναι ψιλά ως ανύπαρκτα γράμματα.
Τι θα έλεγες σε κάποιο νεαρό κορίτσι, που θα ήθελε να ασχοληθεί με το επάγγελμά σας αλλά διστάζει;
Ελένη: Αρχικά, θα της έλεγα «Go for it». Μπορείς να το δοκιμάσεις και αν τελικά η έρευνα δεν είναι αυτό που ψάχνεις ή αυτό που σε ικανοποιεί, μπορείς απλά να το αφήσεις και να καταπιαστείς με κάτι άλλο. Ποτέ δεν είναι αργά! Έχω γνωρίσει ανθρώπους που δούλευαν για χρόνια στο εκπαιδευτικό σύστημα και τελικά επέλεξαν την έρευνα, όπως και το αντίστροφο. Ποτέ δεν είναι αργά και σίγουρα θα έχεις εμπειρίες να μοιραστείς!
Άννα: Για μένα οι μόνοι σοβαροί λόγοι που μπορούν να αποτρέψουν κάποιον από μια τέτοια απόφαση είναι λόγοι υγείας, οικονομικοί ή απλά αδιαφορία προς το αντικείμενο. Αν οι λόγοι που διστάζει είναι σχετικοί με το φύλο, πιθανές κοινωνικές πιέσεις ή απλά έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό της και φόβος για το «τι θα πουν οι άλλοι» θα έλεγα να μην το σκέφτεται καν. Η ζωή είναι δική της και εκείνη μόνο πρέπει να χαράξει την πορεία της. Αν της αρέσει αυτός ο κλάδος και έχει τη δυνατότητα να τον ακολουθήσει, η συμβουλή μου είναι να ορμήσει και να τον αρπάξει από τα μαλλιά. Γιατί είναι ικανή και δεν υστερεί σε τίποτα! Και ακόμα κι αν βρεθεί κάποιος που θα της πει το αντίθετο… Είναι κι αυτό ένα κίνητρο! Δεν νομίζω ότι υπάρχει καλύτερο συναίσθημα από το να σου λένε ότι δεν μπορείς και στο τέλος τους βγάζεις λάθος.
Leave A Comment?