Mobile school της Ένωσης Κυριών Δράμας

Mobile School

Πώς ένα κινητό, τροχήλατο σχολείο μεταμορφώνει τη ζωή στους δρόμους και προσφέρει μια εναλλακτική εκπαίδευση

Κάνοντας γρήγορα ποδήλατο στη βροχή να φτάσω στα κεντρικά γραφεία του Mobile School στο Βέλγιο, που ευτυχώς είναι μια απόσταση μόνο 20 λεπτών από το σπίτι μου, έχω λίγο άγχος για το αν θα προλάβω να ρωτήσω τη Γιόκε Βέρεθ (Joke Verreth), συντονίστρια των προγραμμάτων του Mobile School σε Ευρώπη και Λατινική Αμερική, όλα όσα έχω προετοιμάσει.

Με 56 κινητά σχολεία στους δρόμους 29 διαφορετικών χωρών, σε 4 ηπείρους και την οργάνωση 163 σεμιναρίων μόνο στο 2018 για να εκπαιδευθούν κατάλληλα οι συνεργαζόμενες τοπικές οργανώσεις, σκέφτομαι ότι θα βρω ένα γραφείο με πολύ κόσμο και τηλέφωνα να χτυπούν ασταμάτητα.

Η είσοδος στα γραφεία του Mobile School στο Βέλγιο

Όταν φτάνω όμως, ελαφρώς βρεγμένη και λαχανιασμένη, μια ησυχία και ηρεμία διαχέεται ήδη από την κεντρική είσοδο.

Ίσως οφείλεται στα μεγάλα, ασπρόμαυρα πορτρέτα παιδιών στους τοίχους του γκρίζου, τσιμεντένιου διαδρόμου που οδηγεί στα γραφεία. Τα πορτρέτα είναι αυθεντικά, εκφραστικά, καθηλωτικά -νιώθω στιγμιαία σα να βρίσκομαι σε έκθεση φωτογραφίας. Μοιάζουν με αυτά που χρησιμοποιούν στις εκστρατείες τους μεγάλες μη-κυβερνητικές, φιλανθρωπικές οργανώσεις για παιδιά.

Όμως το Κινητό Σχολείο δεν αυτοπροσδιορίζεται ως φιλανθρωπική οργάνωση. Εκπαιδεύοντας και ενδυναμώνοντας τοπικές οργανώσεις που δουλεύουν με παιδιά που ζουν ή εργάζονται στους δρόμους, με εργαλείο μια τροχήλατη κατασκευή με εκπαιδευτικούς πίνακες και την απεριόριστη δημιουργικότητα του ανθρώπου, περήφανα δηλώνει πως με την καινοτόμα στρατηγική του «στρέφει τις αντιλήψεις των νέων από τη βοήθεια στην ενδυνάμωση».

Το κινητό σχολείο στην Ισπανία -από το αρχείο του Mobile School

Σκοπός του να ενδυναμώνει τα παιδιά και τους εφήβους που ζουν στους δρόμους, ως συνέπεια οικογενειακών, κοινωνικο-οικονομικών προβλημάτων, φυσικών καταστροφών ή αναγκαστικής μετακίνησης από τη χώρα τους, και να τους παρέχει εκπαιδευτικές ευκαιρίες να αναπτύξουν τις ικανότητές τους ακριβώς εκεί όπου νιώθουν πιο άνετα- στους δρόμους. Αντί να πρεσβεύει ότι τα παιδιά και οι νέοι οφείλουν να ενταχθούν στην «επίσημη εκπαίδευση», την οποία αποδεδειγμένα εγκαταταλείπουν αισθανόμενοι ότι δεν ανήκουν ή δε μπορούν να τα καταφέρουν σε αυτή, το Κινητό Σχολείο παρέχει δυνατότητες ανεπίσημης εκπαίδευσης στους δρόμους.

Παιδιά στην Αιθιοπία εξερευνούν το κινητό σχολείο -από το αρχείο του Mobile School
Παιδιά στο Μεξικό, απορροφημένα σε έναν από τους πίνακες του κινητού σχολείου -από το αρχείο του Mobile School

Οι δρόμοι γίνονται σημείο συνάντησης

Για το Κινητό Σχολείο οι δρόμοι αποτελούν το μέρος όπου πολλά παιδιά και έφηβοι περνούν την καθημερινότητά τους, κοινωνικοποιούνται και μαθαίνουν πολύ πιο αποτελεσματικά από ό,τι στο σχολείο, στο οποίο συναντούν πολλά προβλήματα ένταξης και συμπεριφοράς. Οι δρόμοι για τα παιδιά αυτά, τα οποία το Κινητό Σχολείο προτιμά να αποκαλεί «παιδιά που συνδέονται με τους δρόμους» αντί «παιδιά των δρόμων» (‘street-connected children’ VS ‘street children’),είναι ο χώρος όπου βρίσκουν την ταυτότητά τους. Σε αυτή την αναζήτηση ταυτότητας οι εκπαιδευτές του Κινητού Σχολείου παίζουν ένα κρίσιμο ρόλο: προσφέρουν εκπαιδευτικές ευκαιρίες, ώστε τα παιδιά να ανακαλύψουν τις δυνατότητές τους και να μάθουν ότι είναι ικανά για πολλά περισσότερα από όσα είχαν μάθει να πιστεύουν για τον εαυτό τους.

Έτσι εξηγείται η φωτεινή επιγραφή στο βάθος του διαδρόμου, πάνω από τα υπέροχα πορτρέτα των παιδιών. Σε άσπρο φόντο με μεγάλα μαύρα γράμματα, το Κινητό Σχολείο στέλνει ξεκάθαρά το μήνυμά του για το πώς βλέπει τους δρόμους. Και είναι ένα μήνυμα γεμάτο αυτοπεποίθηση και σιγουριά, δεν είναι έκκληση για βοήθεια. Σαν να το ξεστομίζουν τα ίδια τα παιδιά που σε κοιτούν στα μάτια μέσα από τα πορτρέτα και θέλουν να το φωνάξουν όσο πιο δυνατά μπορούν -«Οι δρόμοι είναι δικοί μας»!

Η ιδέα της «Κοινωνικής Επιχείρησης»

Έχουμε ξεκινήσει με τη Γιόκε τη συζήτηση για τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια που πρέπει να πληρούν οι τοπικές οργανώσεις που αιτούνται την τροχήλατη κατασκευή -και κατά συνέπεια να αποτελέσουν μέρος του δικτύου του Κινητού Σχολείου- όταν μου αναφέρει ενθουσιασμένη ότι από τα 56 συνολικά κινητά σχολεία ανα τον κόσμο, 4 βρίσκονται στη χώρα μας, στις οργανώσεις: ΑΡΣΙΣ Αθήνας, ΑΡΣΙΣ Θεσσαλονίκης, PRAKSIS και Ένωση Κυριών Δράμας. Το ήξερα, αλλά εκπλήσσομαι ευχάριστα με το πόσο χαρούμενη δηλώνει η Γιόκε από όλες τις φορές που ήρθε στην Ελλάδα να εκπαιδεύσει το προσωπικό ή τους εθελοντές των οργανώσεων αυτών και από το πόσο καλά συνεχίζουν το έργο τους.

Δεδομένου όμως ότι οι τοπικές οργανώσεις δεν πληρώνουν ούτε για την τροχήλατη κατασκευή (τα κινητά σχολεία) αλλά ούτε και την εκπαίδευση που συνεπάγεται η απόκτηση αυτής, δε μπορώ παρά να αναρωτηθώ; Πού βρίσκει όλα αυτά τα χρήματα το Κινητό Σχολείο (σ.σ ο κεντρικός οργανισμός του Βελγίου); Μην ξεχνάμε ότι έχει στείλει δωρεάν ήδη 56 τροχήλατα κινητά σχολεία ανά τον κόσμο, συν τα έξοδα των ταξιδιών στις χώρες αυτές με εβδομαδιαία παραμονή κάθε φορά, πρώτα για την αρχική αξιολόγηση των εκάστοτε τοπικών οργανώσεων και έπειτα για την εκπαίδευση και συνεχιζόμενη επιμόρφωση των τοπικών εκπαιδευτών.

Όπως μου εξηγεί η Γιόκε, η ιδιαιτερότητα του Κινητού Σχολείου έγκειται στη θετική του προσέγγιση που οδήγησε στην πολύ σημαντική αυτάρκειά του -γι’αυτό και η λέξη «φιλανθρωπία» δε τους χαρακτηρίζει.

Ο Άρνοντ Ράσκιν (Arnoud Raskin), ιδρυτής του Κινητού Σχολείου πιστεύει πως οποιαδήποτε κατάσταση είναι σαν ένα νόμισμα- έχει δύο όψεις. Έτσι και η ζωή στους δρόμους. Εξηγεί πως «για να λύσουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά που συνδέονται με τους δρόμους, δηλαδή τη σκληρή όψη του νομίσματος, πρέπει να μπορέσουμε να δούμε και την άλλη όψη, τα δυνατά σημεία των παιδιών, τις ικανότητες που αναπτύσσουν στους δρόμους, ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ευκαιρίες που τις αξιοποιούν».

Ο Άρνοντ Ράσκιν, ιδρυτής του Mobile School και της streetwise -copyright PolleVanRooy

Με αφετηρία τη φιλοσοφία του «δε σου δίνω ψάρια αλλά σε βοηθάω να μάθεις να πιάνεις ψάρια», ο Ράσκιν συνειδητοποίησε νωρίς πως το Κινητό Σχολείο χρειαζόταν να έχει δικούς του πόρους και να μη στηρίζεται σε δωρεές ή φιλανθρωπίες. Έτσι, «γέννησε» την ιδέα της «Κοινωνικής Επιχείρησης» (‘Social Enterprise’). Μιας επιχείρησης που ενδιαφέρεται μεν για το κέρδος αλλά ταυτόχρονα έχει κοινωνικό σκοπό. Το όνομα αυτής; Streetwize.

Το logo της streetwize

Έχοντας δουλέψει για χρόνια με πολλά παιδιά που συνδέονται με τους δρόμους, ο Ράσκιν παρατήρησε ότι κάποια από τα παιδιά και τους εφήβους ξεχωρίζουν γιατί έχουν κάποια χαρακτηριστικά που τους καθιστούν πιο αποτελεσματικούς στην αντιμετώπιση των προβλημάτων. Ο Ράσκιν τους χαρακτηρίζει «έξυπνους» ή «γνώστες των δρόμων», αυτό που θα λέγαμε «ξεφτέρια» και κάπως έτσι, από τα παιδιά αυτά, εμπνεύστηκε και για το όνομα της επιχείρησηςstreetwize.

Η streetwize είναι μια εταιρεία που παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες και εκπαίδευση σε άλλες επιχειρήσεις με βάση τη γνώση που έχει συγκεντρώσει από το Κινητό Σχολείο και τα παιδιά που συνδέονται με τους δρόμους. Είναι ουσιαστικά μια εταιρεία παροχής υπηρεσιών που ενδιαφέρεται για την κερδοφορία της -όπως δηλαδή μια κερδοσκοπική επιχείρηση.

Με βάση τέσσερα χαρακτηριστικά που παρατήρησε πως ήταν κοινά ανάμεσα στα παιδιά που επιβίωναν πιο αποτελεσματικά στους δρόμους, ανέπτυξε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης που μπορεί να χρησιμεύσει σε κάθε επιχειρηματικό περιβάλλον, είτε για την ανάπτυξη ικανοτήτων του προσωπικού, είτε για τη χάραξη εταιρικής στρατηγικής και καθορισμού επιμέρους στόχων.

Τα 4 κοινά χαρακτηριστικά που εμφανίζουν τα παιδιά και οι νέοι που ανταπεξέρχονται καλύτερα στη ζωή στους δρόμους και που αποτελούν τον πυρήνα της εκπαίδευσης που παρέχει η streetwise στις επιχειρήσεις -από το αρχείο του Mobile School

Το εκπαιδευτικό της πρόγραμμα, αν κρίνουμε από τα αποτελέσματα, δουλεύει και μάλιστα με επιτυχία. Πώς αλλιώς να εξηγήσουμε ότι η streetwize συνεργάζεται με πολυεθνικές-μεγαθήρια όπως η Coca Cola, Ikea, Nike, KBC, μεταξύ άλλων;

Τι όμως κάνει τη streetwize «κοινωνική» επιχείρηση; Το γεγονός ότι επενδύει 100% των κερδών της πίσω στο Κινητό Σχολείο, απ’ όπου δηλαδή εμπνεύστηκε και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης που προσφέρει.

Πρόκειται για ένα μοντέλο 360ᵒ το οποίο τη διαφοροποιεί από τις κερδοσκοπικές επιχειρήσεις και της προσδίδει την κοινωνική της διάσταση. Είναι ουσιαστικά ένα υβρίδιο κερδοσκοπικής επιχείρησης και ανθρωποκεντρικού οργανισμού. Όπως λέει και ο Ράσκιν «…πρέπει να είμαστε συνεπείς. Αν πιστεύουμε στα παιδιά αυτά, πρέπει να πιστέψουμε και στην ανάπτυξη αυτού του οικονομικού μοντέλου…Πουλάμε τα δυνατά σημεία των παδιών αυτών και όχι τη φτώχεια τους…Πρέπει να πιστέψουμε σε αυτά».

Το μοντέλο της κοινωνικής επιχείρησης -από το αρχείο του Mobile School

Το κινητό σχολείο συναντά την Ένωση Κυριών Δράμας

Για την Ένωση Κυριών Δράμας-Σπίτι Ανοιχτής Φιλοξενίας, η έλευση του κινητού σχολείου το Φεβρουάριο 2017 δεν ήταν έκπληξη. Ήταν η ευχάριστη επισφράγιση της διετούς παρουσίας τους στους δρόμους, αλλά όχι έκπληξη.

Η Ένωση Κυριών Δράμας οργάνωνε παρεμβάσεις για τον ευάλωτο παιδικό και νεανικό πληθυσμό της Δράμας, ιδίως των καταυλισμών Ρομά, ήδη από το 2015 συστηματικά, «με μοναδικά εφόδια χαρτιά, μαρκαδόρους και πολύ θέληση», οπότε ήταν αναμενόμενο πως η διαδικασία αξιολόγησης από το Κινητό Σχολείο θα στεφόταν με επιτυχία.

Η Γιόκε, ως συντονίστρια των προγραμμάτων του Κινητού Σχολείου σε Ευρώπη και Λατινική Αμερική, ήταν ένα από τα μέλη του Κινητού Σχολείου που κατέφθασε στη Δράμα για την αρχική διαδικασία αξιολόγησης και τη μετέπειτα εκπαίδευση της Ένωσης Κυριών Δράμας, και ακόμη θυμάται πόσο είχε εντυπωσιαστεί από την αφοσίωση με την οποία οργάνωναν τις παρεμβάσεις κάθε εβδομάδα στους δρόμους της Δράμας και το ζήλο τους στο να προσφέρουν θετικές εκπαιδευτικές εμπειρίες στα παιδιά και τους εφήβους παραγκωνισμένων κοινοτήτων.

Η Ένωση Κυριών Δράμας επί τω έργω -από το Facebook Ladies Union of Drama

Η αναγνώριση δεν άργησε να έρθει και από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος απένειμε το βραβείο «Νησίδες Ποιότητας» στην Ένωση Κυριών Δράμας το Νοέμβριο 2017 για την προσπάθειά και τη σκληρή δουλειά τους να αποκτήσουν το κινητό σχολείο.

Ένα χρόνο αργότερα, το Δεκέμβριου 2018, το κινητό σχολείο της Ένωσης Κυριών Δράμας απέσπασε και το βραβείο Bravo Sustainability Awards στον τομέα της ποιοτικής εκπαίδευσης.

«Τα βραβεία αυτά για μας ήταν μια ηθική ικανοποίηση και μια δικαίωση»

Και τα  αξίζουν απόλυτα. Από τη στιγμή που παρέλαβαν το κινητό σχολείο, οι εκπαιδευτές της Ένωσης Κυριών Δράμας δεν έχουν σταματήσει να βγαίνουν στους δρόμους 2-3 φορές την εβδομάδα και να παίζουν, να ακούν και να αλληλεπιδρούν με τα παιδιά και τους νέους των καταυλισμών Ρομά. Και όλα αυτά σέρνοντας με τα χέρια την τροχήλατη κατασκευή (που ναι μεν είναι τροχήλατη αλλά ζυγίζει 150 κιλά)!

Ευτυχώς, σήμερα, μετά από δύο χρόνια σπρωξίματος και τραβήγματος, οι εκπαιδευτές της Ένωσης Κυριών Δράμας έχουν το δικό τους βαν για τη μεταφορά του κινητού σχολείου, χάρη στην ευγενική δωρεά της ΜΚΟ «Πάνος και Χρυσηίδα- Βοήθεια στα Παιδιά»

Όπως μας εξηγούν, χρειάστηκε να αλλάξουν αρκετές φορές τις περιοχές των παρεμβάσεων έως ότου βρουν την περιοχή που «εξυπηρετεί» περισσότερο κόσμο και πλέον οι σταθερές παρεμβάσεις τους αφορούν τον καταυλισμό Ρομά επί της οδού Φιλίππου. Όλο αυτό το διάστημα έχουν προσεγγίσει αρκετά παιδιά και νέους, ο σταθερός όμως αριθμός των συμμετεχόντων είναι κοντά στα 130.

Ακόμα και το καλοκαίρι οι εξορμήσεις του κινητού σχολείου στη Δράμα δε σταματούν. Η σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στα παιδιά ή νέους και τους εκπαιδευτές βαθαίνει σταδιακά και η ικανοποίηση από τις παρεμβάσεις είναι αμοιβαία. Από τη μεριά των συμμετεχόντων υπάρχει ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον και περιέργεια για το κινητό σχολείο και από άλλη, οι εκπαιδευτές της Ένωσης Κυριών Δράμας εξελίσσουν τη δημιουργικότητά τους και εμπνέονται από τις παρεμβάσεις ώστε να αναπτύσσουν νέο εκπαιδευτικό υλικό που καλύπτει καλύτερα τις ανάγκες των συμμετεχόντων.

Πρωτότυπο υλικό των εκπαιδευτών του κινητού σχολείου της Ένωσης Κυριών Δράμας -από το αρχείο της Ένωσης
Οι εκπαιδευτές του κινητού σχολείου δημιουργούν τακτικά καινούριο εκπαιδευτικό υλικό για να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες της τοπικής κοινότητας που εξυπηρετούν -από το αρχείο της Ένωσης

Όπως γίνεται στις εξορμήσεις των κινητών σχολείων ανά τον κόσμο, έτσι και στη Δράμα, το κινητό σχολείο είναι ένα σημείο συνάντησης. Μια συνεχιζόμενη διαδικασία γνωριμίας με τον άλλο αλλά κυρίως με τον εαυτό.

Χάρη στις συστηματικές παραμβάσεις του κινητού σχολείου και με την πάροδο του χρόνου και την αυξανόμενη εμπιστοσύνη στο πρόσωπο των εκπαιδευτών, οι συμμετέχοντες ανακαλύπτουν πτυχές του εαυτού τους που δε γνώριζαν ότι είχαν. Γίνονται πιο θετικοί προς τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, πιο συνεργατικοί και κυρίως πιο φιλικοί και δεκτικοί. Εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνητρο για μάθηση και ανάπτυξη προσωπικών ικανοτήτων και αντλούν χαρά από τις κρυμμένες δυνατότητες που ανακαλύπτουν μέσα τους. Ακόμα και κάτι φαινομενικά μικρό, όπως το να μπορεί να γράψει ένα παιδί το όνομά του -ένα παιδί που δεν πηγαίνει σχολείο και δεν έχει καμία υποστήριξη από το σπίτι-, γίνεται πηγή τεράστιας ευχαρίστησης και υπερηφάνειας. Είναι η αρχή για τις μεγαλύτερες αλλαγές που μπορεί να έρθουν.

Παιδιά στη Δράμα διασκεδάζουν με έναν από τους πίνακες του κινητού σχολείου -από το facebook Ladies Union of Drama

Όπως λένε οι εκπαιδευτές του κινητού σχολείου της Ένωσης Κυριών Δράμας, «…έχουμε καταφέρει το σημαντικότερο πράγμα: Να κάνουμε τα ταλαιπωρημένα παιδιά να χαμογελάνε, να παίζουν και να νιώθουν παιδιά…Να νιώθουν τα παιδιά μας αυτοπεποίθηση για τον εαυτό τους. Και πιστέψτε μας κι εμείς νιώθουμε περήφανοι».

Εμείς στο YouBeHero δε θα μπορούσαμε παρά να είμαστε περήφανοι για το έργο τους.

Στήριξε τη δράση της Ένωσης Κυριών Δράμας με κάθε σου ηλεκτρονική αγορά και χωρίς κανένα επιπλέον κόστος. Μπες στο https://www.youbehero.com/gr/cause/enosi-kirion-dramas

Αν σου άρεσε μοιράσου το

About The Author

Leave A Comment?