Στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικουμενικής κρίσης, οικονομικής, ηθικής, κρίσης αξιών, τίθεται το ζήτημα, αν και κατά πόσο η προσφορά, ως στάση ζωής, επηρεάζει θετικά την ψυχική υγεία και ταυτόχρονα, λειτουργεί ανασταλτικά σε σωματικά προβλήματα. Για το θέμα αυτό έχουν διεξαχθεί ποικίλες επιστημονικές έρευνες που αφορούν άτομα κάθε ηλικίας, εθνικότητας, φύλου και κοινωνικής τάξης και αποδεικνύουν ότι η έννοια του well-being συνδέεται άρρηκτα με την προσφορά και με την έμφυτη τάση των ανθρώπων να βοηθούν συνανθρώπους τους σε ανάγκη. Με άλλα λόγια, η παροχή βοήθειας και η επένδυση χρημάτων σε «καλές πράξεις» για ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη είναι επί της ουσίας μια επένδυση στην υγεία του προσφέροντος.
Πώς συνδέεται η προσφορά με το well being;
Τα οφέλη του εθελοντισμού είναι πολλαπλά για την κοινωνία και για τον ίδιο τον εθελοντή. Πιο συγκεκριμένα, η προσφορά ενισχύει την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση και δημιουργεί το αίσθημα της ηθικής ικανοποίησης. Το άτομο αισθάνεται ότι προσφέρει στη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου, γεγονός που το γεμίζει υπερηφάνεια. Με την προσφορά και την παροχή εθελοντικών υπηρεσιών ευαισθητοποιείται και ανακαλύπτει τις προσωπικές του ψυχικές πτυχές. Παράλληλα, βελτιώνει τις κοινωνικές του δεξιότητες και βοηθά το άτομο να διαχειρίζεται καλύτερα το άγχος και τις στρεσογόνες καταστάσεις.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε ότι ο εθελοντισμός, δηλαδή η οργάνωση και η συμμετοχή σε δράσεις, έχει περισσότερα οφέλη στην ψυχική υγεία σε σχέση με τις φιλανθρωπικές εκδηλώσεις κοινωνικού τύπου, οι οποίες έχουν ως στόχο την προσωπική προβολή και την εξυπηρέτηση επαγγελματικών και οικονομικών συμφερόντων. Ο άνθρωπος που εργάζεται κατά συνείδηση εθελοντικά δεν έχει ανάγκη να τον αντιμετωπίζουν ως «ευεργέτη». Ο βασικός του σκοπός είναι να μπορεί να μυήσει σε αυτόν τον τρόπο σκέψης όσους περισσότερους μπορεί και να αποδείξει ότι η σημασία της προσφοράς στην ψυχική και σωματική υγεία είναι αναντίρρητη.
Υπάρχει επιστημονική βάση;
Τα ανωτέρω επιχειρήματα δεν αφορούν μια επικρατούσα άποψη, αλλά έχουν και επιστημονική βάση. Σύμφωνα με έρευνες η προσφορά ως αυτοσκοπός συμβάλλει στην εξάλειψη κοινωνικών φαινομένων όπως η απομόνωση και δημιουργεί ένα πολυσύνθετο δίκτυο κοινωνικής αλληλεπίδρασης που συναρτησιακά επιδρά θεραπευτικά στην υγεία αλλά και στην λειτουργική αντιμετώπιση προσωπικών προβλημάτων. Στο Πανεπιστήμιο της British Columbia στον Καναδά μια αντίστοιχη έρευνα που αφορούσε κυρίως τους φοιτητές του ιδρύματος απέδειξε ότι η επαναλαμβανόμενη αγορά αγαθών σε άρρωστα παιδιά ή σε αστέγους βελτίωσε αισθητά τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις.[1]
Από την ίδια έρευνα προκύπτει ότι το να ξοδεύει κανείς χρήματα για άλλους ανθρώπους είναι σαν μια επένδυση στην ευτυχία του, αφού το άτομο που προσφέρει νιώθει ηθική ικανοποίηση και χαρά, παράγοντες που συμβάλλουν στη διατήρηση της ψυχικής και σωματικής υγείας.. Σε άλλη επιστημονική έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο City του Λονδίνου σε συνεργασία με την Ιατρική Σχολή του Harvard απεδείχθη ότι όχι μόνο η προσφορά, δηλαδή το donating, «ανακουφίζουν» από τον σωματικό πόνο, αλλά, κυρίως, ο συνδυασμός προσφοράς και εθελοντισμού.[2]
Προφανώς δεν πρόκειται για μια αυτόματη διαδικασία, υπό την έννοια ότι κάποιος μπορεί να χρησιμοποιήσει τις δωρεές ως μέτρο πρόληψης ή αντιμετώπισης ενός προβλήματος υγείας, ψυχικού ή σωματικού, αλλά για μια εξελικτική διαδικασία, η οποία με το πέρασμα του χρόνου επιφέρει θετικά συναισθήματα που είναι καθοριστικά για μια ισορροπημένη ζωή, γεμάτη ευεξία και ενέργεια. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί μια ακόμα επιστημονική δημοσίευση, βάσει της οποία φοιτητές σε Πανεπιστήμιο του Καναδά, που πρόσφεραν εθελοντικά υπηρεσίες σε δομή αστέγων δίπλα από το campus, είχαν εμφανώς χαμηλότερα επίπεδα χοληστερόλης και σακχάρου συγκριτικά με συμφοιτητές τους μη εθελοντές.
Ποιο είναι εν τέλει το συμπέρασμα;
Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο οι άνθρωποι βιώνουν συναισθηματική πληρότητα, όταν αξιοποιούν την οικονομική τους δυνατότητα για να ωφελήσουν ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη.[3]Καταλήγοντας, είναι σαφές ότι η σημασία της προσφοράς στην ψυχική και σωματική υγεία είναι εξαιρετικά ευεργετική. Το να κάνεις καλό, σου κάνει καλό!
[1] Lara B. Aknin, Elizabeth W. Dunn, κ, ά., « Does Spending Money on Others Promote Happiness? A Registered Replication Report», Journal of Personality and Social Psychology:Attitudes and Social Cognition, 2020, Vol. 119, No. 2.
[2] Lucía Macchia, Justin Farmer, «Prosocial behaviour helps to ease physical pain: Longitudinal evidence
from Britain», Journal of Psychosomatic Research, 2023.
[3] Lara B. Aknin, Christopher P. Barrington-Leigh κ.ά., «Prosocial spending and well-being: Cross-cultural evidence for a psychological universal», National Bureau of Economic Research, Cambridge, Massachusetts, 2010.
Leave A Comment?